Ako je negde na planeti sudar modernog i tradicionalnog toliko izražen da se i lokalno stanovništvo još privikava na nove civilizacijske tekovine, onda je to prestonica Azerbejdžana - Baku. Ovaj prelepi futuristički centar na obali Kaspijskog mora proživljava rapidni talas razvitka tokom kog su njegova krucijalna gradska obeležja pretrpela velike promene. Kažu kako je čak i pešački prelaz novotarija za stanovnike Bakua pa tako većina njih i danas masovno prlazi ulicu na neobeleženim mestima. Zato je centralno gradsko jezgro katkad opasno za pešake, ali ne i za one koji se pridržavaju saobraćajnih propisa.
Istorija ovog grada datira vekovima unazad pa tako prvi pisani izvori o Bakuu datiraju iz 885. godine nove ere, ali arheološki nalazi pokazuju da je naselje na tom mestu postojalo i nekoliko stotina godina pre naše ere. Sve do XI veka, sadašnja naseobina Azera bila je u posedu Širvan - šahova, a neko vreme označavala je i njihovu prestonicu. U nekoliko narednih vekova, grad je postepeno potpadao pod uticaj Mongola sve dok ga u osamnaestom veku nije zauzeo ruski car Petar Veliki. Potom je vraćen Persiji i usledila je naizmenična smena uticaja dve pomenute teritorijalne jedinice sve dok ga Rusija 1806. godine i definitivno nije pripojila svojoj teritoriji. Kasnije je za vreme SSSR-a u Bakuu sagrađen metro čime su udareni temelji modernog ovom dvoipomilionskom gradu čija značajna atrakcija je i danas Stari grad. On je 2000. godine uvrćen u listu Svestke baštine UNESCO-a i nalazi se pod njegovom zaštitom. Obnavljanje nezavisnosti Azerbejdžana, isprva stečene po završetku Prvog svetskog rata, donelo je 1991. godine velike promene i u arhitekturi Bakua. Počelo se sa izgradnjom modernih višespratnica koje na ovu teritoriju, koja se po zvaničnim geološkim opisima nalazi između krajnjeg istočnog, kavkaskog dela alpske orogeneze i kaspijske depresije na istoku, danas sve više unose duh savremenog sveta.
- Nafta je najveće nacionalno bogatstvo Republike Azerbejdžan i azerbejdžanskog naroda. Azerbejdžan, poznato naftno područje od davnih vremena, poseduje takva prirodna bogatstva kao što su nafta i plin. Zato Azerbejdžan i zovu Ognjenom zemljom. Ima dugu istoriju eksploatacije nafte, njene primene i prerade. U Bakuu je 1847. godine na Bibi-Ejbatu prvi put izbila nafta. Tada je i počela njena eksploatacija na industrijski način. Godine 1872. braća Nobel u Bakuu osnovali su prvu naftnu kompaniju, a time su u našu zemlju počele da dolaze inostrane firme s ciljem iskorišćavanja nafte - stoji u govoru bivšeg azerbejdžanskog predsednika Hejdara Alijeva izrečenom pre dve decenije. I upravo priča o nafti, koja se uglavnom eksploatiše iz Kaspijskog mora, najbolje govori kolikom bogatstvom raspolaže azerbejdžanska prestonica.
Duh Bakua prožet je spojem drevne istorije azerske populacije koja se sve bolje prilagođava modernim tokovima. Ipak, iako sekularna, zemlja je umnogome prilično tradicionalna. Staro jezgro Bakua naziva se još i Gradom vetrova koji datira iz XII veka. U starom delu Bakua nalazi se čuvena Devojačka kula, palata Širvanšah, velelepne kapije i drevne građevine koje čuvaju tradiciju života azerskog naroda. Zidine starog jezgra okružene su modernim arhitektonskim čudima koja su posledica nagle industrijalizacije i naftne revolucije. Centralno mesto u najlepšem delu prestonice, na samo nekoliko stotina metara od mora, zauzima zgrada Vlade Azerbejdžana. Ona je smeštena na najvećem centralnom trgu Azadlik. U neposrednoj blizini su i zdanja Nacionalne opere i baleta, kao i Filharmonije. Nedaleko od ove metropole nalazi se atraktivno čudo prirode poznato kao vatrena planina Janar Dag. To je polje prekriveno plamenovima koji nastaju zahvaljujući izvorima prirodnog gasa. Inspirasni ovakvim okruženjem Azeri su u širem centru Bakua sagradili veličanstvene Kule od plamena. Čim padne mrak, u dvoipomilionskoj prestonici smeštenoj na poluostrvu Abšeron, tri kule ističu se svojim spektakularnim plamenom koji predstavlja pravi vatreni biser na kaspijskoj obali.
U podnožju Kula od plamena nalazi se nova luka Port Baku kao i arhitektonska čuda poput Azerbejdžanskog kulturnog centra Hejdar Alijev, Centralne banka Azerbejdžana, te novoizgrađene Kristalne arene u kojoj je maja prošle godine održan muzički spektakl Evrosong. Ova moderna dvorana smeštena tik ispod Trga nacionalne zastave pravo je arhitektonsko čudo među sličnim dvoranama u svetu, a u njoj je nedugo nakon završetka Evrosonga nastupila i svetska pop diva Rijana. U ovu halu može da stane 23.000 posetilaca i opasana je najsavremenijim sredstvima za emitovanje čudesnih svetlosnih efekata. Uz nju je sagrađen i najmoderniji pres centar koji zauzima površinu od oko pet hiljada kvadratnih metara. Iako je najviše vremena provodio upravo na redovnim probama u Kristalnoj dvorani, naš prošlogodišnji predstavnik na Evrosongu, Željko Joksimović, bio je najviše fasciniran lepotom Starog grada i tradicionalnim ambijentalnim celinama Bakua. Za razliku od određenog broja evrovizijskih izvođača koji su uživali u azerbejdžanskom predstavništvu hotelskog lanca Meriot, on je bio smešten u hotelu Hilton. Postojanje ovih hotelskih ekspozitura najbolji je dokaz modernih tendencija u razvoju Bakua u kojem je 1999. godine sniman film o agentu Džejmsu Bondu pod nazivom The World Is Not Enough, u kojem glumi Pirs Brosnan. Ova metropola postala je privremeni dom i našim brojnim sportistima pa je poznato kako je tamo angažovan fudbaler Saša Stamenković, potom bivši kapiten FK Crvena zvezda Nenad Kovačević, te jedan od naših najboljih rvača Radomir - Rade Petković koji se sada takmiči za nacionalnu selekciju Azerbejdžana. Svi oni stekli su svoje intimne vizije o modernom gradu koji im je prirastao za srce pa neretko u Baku pozivaju i svoje prijatelje koji do Azerbejdžana stižu letovima preko Istanbula ili Moskve.
