Kurkuma je čest deo recepata za domaće lekove, koji se munjevito šire zahvaljujući internetu, ali važno je znati da zbog određenih svojstava njenog ključnog sastojka — kurkumina — ne bi trebalo baš svi da je unose u većim količinama.
Višegodišnja zeljasta biljka kurkuma (lat. Curcuma longa) potiče iz tropske Južne Azije, a pripada familiji đumbira.
Obično se ova biljka, poznata još kao "indijski šafran" upotrebljava u obliku začina, a sprovedeno je mnogo naučnih istraživanja koja su dokazala njeno blagotvorno dejstvo po zdravlje. Njen glavni aktivan sastojak je alkaloid kurkumin, koji joj daje prepoznatljivu žutu boju, a sadrži još i ugljene hidrate, minerale, proteine, esencijalna ulja i smolu, koji svi udruženi pojačavaju dejstvo kurkumina.
- Apsorpcija kurkumina
Zbog svoje hidrofobnosti i nestabilnosti u želudačnoj kiselini, kurkumin nije bioraspoloživ koliko se čini, odnosno nedovoljno se apsorbuje. Tako, uz brz metabolizam kurkumina u jetri i crevima, zapravo, male količine kurkumina ulaze u krvotok. Ipak, istraživanja su pokazala da je moguće povećati dejstvo ove supstance uz dodatak određenih fitohemikalija, a obično se pomirenju piperin i kvercetin. Zato se često preporučuje da se kurkuma konzumira s biberom, koji sadrži piperin, prirodnu supstancu koja povećava apsorpciju kurkumina za čak 2.000 odsto! Štaviše, ova kombinacija je toliko efikasna da se suplementi kurkumina u poslednje vreme obično proizvode s piperinom.
- Za šta je sve koristan kurkumin?
- Sadrži jedinjenja koja imaju antizapaljensko dejstvo
- Sadrži jedinjenja koja imaju antibakterijsko, antiseptično i antiviralno dejstvo
- Više istraživanja je pokazala je da kurkumin poboljšava zdravlje srca, a jednom studijom je utvrđeno da je njegov unos kod žena nakon menopauze koristan koliko i vežbanje!
- Stimuliše protok žuči u gastrointestinalni sistem
- Smanjuje prevalenciju sindroma nervoznih creva i simptome poput bolova u stomaku i osećaja nelagode kod pacijenata kojima je dijagnostikovano ovo stanje
- Ima snažno antioksidativno dejstvo, kojim neutrališe slobodne radikale i onemogućava njihovu reakciju s masnim kiselinama i proteinima
- Istraživanja sprovedena nad životinjama pokazala su da kurkumin povećava nivo neurotrofnog moždanog faktora, sekretornog proteina čiji su niži nivoi povezani s poremećajima mozga kao što je Alchajmerova bolest
- Smatra se odličnom prevencijom kancera jer doprinosi uništavanju ćelija raka, smanjenju angiogeneze i metastaza
- U studiji indijskih naučnika pre nekoliko godina šezdesetoro ljudi kojima je dijagnostikovana depresija podeljeno je u tri grupe: Jedna je pila prozak, druga jedan gram kurkumina, a sreća oboje i posle šest nedelja se pokazalo da su oni koji su pili samo kurkumin pokazali napredak sličan pacijentima kojima se terapija zasnivala na prozaku, dok su najbolje rezultate imali oni koji su pili kombinaciju!
- Koje su loše strane konzumiranja kurkumina?
- Povišen je rizik za krvarenje, naročito tokom i nakon operacija
- Može da se desi da pogorša probleme sa žučnom kesom
- Može da dovede do nepouzdanosti nekih laboratorijskih nalaza zbog svog visokoupijajućeg svojstva
- Može da smanji nivo testosterona i pokretljivost spermatozoida
- Može da ometa apsorpciju gvožđa
- Može da snizi nivo šećera
- Ogromne doze suplementa mogu da povećaju nivo oksalata u urinu koji povećava rizik za nastanak kamena u bubregu
- Može da utiče na dejstvo lekova za mršavljenje, antibiotika, antidepresiva, antihistaminika...
Naravno, sve negativne strane odnose se na veće količine kurkumina, dok su neznatne količine u vidu začina uglavnom bezbedne za korišćenje. U svakom slučaju, prilikom naredne posete lekaru, obavezno pomenite ukoliko je kurkuma deo vaše ishrane ili ako ste razmatrali suplementaciju kurkuminom.