Praizvedba opere u dva čina Vladimir i Kosara novosadskog kompozitora Stevana Divjakovića biće koncertno izvedeno 18. marta 2017, u 20 časova na sceni Srpskog narodnog pozorišta „Jovan Đorđević“, a reprizno na Dan Srpskog narodnog pozorišta 28. marta, kada se obeležava 156 godina najstarijeg profesionalnog pozorišta.
Libreto je priredio Stevan Divjaković, prema libretima Vladimir i Kosara Petra Preradovića i Miodraga Milanovića i tragediji Vladislav Jovana Sterije Popovića.
Operu diriguje maestro Mikica Jevtić, a u solističkim ulogama se pojavljuju: Saša Petrović, tenor (Vladimir, dukljanski kralj), Danijela Jovanović, sopran (Kosara, Samuilova kći), Nebojša Babić, bariton (Vladislav, sinovac Samuilov), Vasa Stajkić, bariton (Samuil, bugarski kralj), Željko R. Andrić, bariton (Radovan, Vladimirov prijatelj), Violeta Srećković, mecosopran (Mara, Kosarina prijateljica) i Goran Krneta, bas (David, bugarski arhiepiskop). Hor priprema Vesna Kesić Krsmanović, režijsku postavku Katarina Mateović Tasić, a koncertmajstori su Vladimir Ćuković i Sergej Šapovalov.
Prema istorijskim izvorima (Letopis popa Dukljanina), knez Vladimir je vladao Dukljom, ali je u ratu protiv bugarskog kralja Samuila 998. godine, utamničen i odveden u Prespu, Samuilov dvor. Tu se razvila ljubav između otmenog sužnja i Kosare, Samuilove kćeri, koja je od oca izmolila pristanak da se uda za Vladimira. Kao carevom zetu, Vladimiru je vraćeno upravaljanje Dukljom i pridodate još neke oblasti u Albaniji. Međutim, novi bugarski car Jovan Vladislav, Samuilov sinovac i potajni pretendent na presto i Kosarinu ruku, na prevaru je domamio Vladimira u Prespu, utamničio ga i pogubio 22. maja 1016. Na mestu gde mu je odrubljena glava događala su se mnoga čuda, što je privlačilo hodočasnike. To je, kako se veruje, uticalo da car Vladislav dozvoli Kosari da prenese telo svoga muža i sahrani ga u Krajini na Skadarskom jezeru, u crkvi Prečiste Bogorodice Krajinske. To je bio manastir u kome je Kosara provela svoje poslednje dane kao monahinja Teodora. Kada je sklopila oči, bila je, po sopstvenoj želji, sahranjena podno nogu svoga muža.
To nije samo priča o ljubavi i ratničkim podvizima jednog kneza. To je pesma o ljubavi između Vladimira i Kosare, njihovoj patnji i bolu, kojom su se od ranog srednjovekovnog perioda srpske usmene i pisane tradicije i docnije, inspirisali i otrgli je od zaborava pisci žitija, istoričari, umetnici, književnici i vladari: Andrija Kačić Miošić (Pesma o kralju Vladimiru, 1759), Lazar Lazarević stariji (drama Vladimir i Kosara, 1829), Jovan Sterija Popović (tragedija Vladislav, 1843), Petar Preradović (Vladimir i Kosara, 1873), knez Nikola Petrović (Balkanska carica, 1886), Stevan Sremac (Iz knjiga starostavnih, 1904), episkop Nikolaj (Čitanka o svetom Jovanu Vladimiru, 1925) i drugi.
Praizvedba opere Vladimir i Kosara, na muziku i libreto Stevana Divjakovića, savremenog domaćeg kompozitora, obogaćuje fazu u životu legende o zarobljenom zetskom kralju Vladimiru koga iz carske tamnice izbavlja ljubav Kosare, ćerke njegovog pobedioca i tamničara (Samuila). Legenda koja traje već hiljadu godina nastavlja svoj život i na pozorišnoj sceni. Ova romantična ljubavna storija decenijama je privlačila pažnju i naklonost umetnika, istoričara, istraživača. Ali, opera nam može pokazati kako se motiv i sadržaj prilagođavaju ukusu i zahtevima vremena, ćudima umetničkog shvatanja, kako se muzikom i srpskim jezikom delo oplemenjuje, menja i čini jedan razvojni luk u srpskoj umetnosti.
