Glumac Brus Li upoznao je svet sa borilačkim veštinama, izmislio jednu novu, pomirio Istok i Zapad, a kao čovek predstavlja jednu od najuticajnijih ličnosti 20. veka. Živeo je 32 godine, snimio četiri filma i svet ga nikada neće zaboraviti. U Holivudu je bio svetski priznat kao kralj borilačkih veština i uticao je na kulturu jedne populacije kao niko pre njega. Uspeh duguje tome što je verovao u svoj način života: govorio je kroz svoje pokrete i borilačke veštine uveo je u svet filma bez korišćenja specijalnih efekata. Njegov stil je jedinstven, a zbog harizme koju je posedovao, postao je idol generacijama širom sveta. Nije doživeo da bude svedok uspeha koji je postigao, a fanovi nisu mogli da prihvate vest o njegovoj iznenadnoj smrti. U vezi s njegovom smrću kružile su brojne spekulacije, između ostalog pričalo se kako je to sve izrežirano i da nije mrtav, već živi u nekoj pećini i vežba kung-fu.
Brus Li je rođen 27. novembra 1940. godine u San Francisku, u bolnici koja se nalazi u Kineskoj četvrti. Zanimljivo je da je Li prema kineskoj astrologiji rođen u godini Zmaja, najmoćnijem i najsnažnijem simbolu ovog horoskopa. Njegov otac bio je glumac, komičar i član Kineske opere koja je u trenutku kada je Brus došao na svet imala turneju po Americi. Roditelji su mu dali ime Jun Fan, dok ga je medicinska sestra u porodilištu imenovala kao Brus, kako ga svet i pamti. Rodio se kao četvrto dete i postao brat tri starije sestre. Tri meseca nakon njegovog rođenja, porodica Li vratila se u Hongkong, gde je Brus živeo do svoje 18. godine. Kao dete nije bio mnogo snažan, a u svojoj 13. godini počinje da se bavi kung-fuom, čije mu osnove pokazuje učitelj Jip Man. Učestvovao je u uličnim tučama koje su u to vreme bile česta pojava na krovovima zgrada u Hongkongu. Nakon što je u jednom od okršaja bio poražen, odlučio je da se bavi veštinom koja će biti primenljiva u realnim situacijama.
Li je bio talentovan za pokret, bio je uspešan kao bokser, a oprobao se i u mačevanju, da bi 1958. godine osvojio prvenstvo u Cha Cha plesu. Kao dete iz glumačke porodice, pokazivao je afinitete i prema ovoj vrsti umetnosti, pa je kao osamnaestogodišnjak imao gotovo 20 pojavljivanja u niskobudžetnim ostvarenjima tadašnjeg Hongkonga. U Ameriku je otišao 1959. godine. Prvo je naučio engleski jezik, a potom je u Sijetlu studirao filozofiju. Na nagovor kolega sa fakulteta, otvorio je školu borilačkih veština, a jedna od njegovih prvih učenica bila mu je buduća supruga Linda, s kojom je 1964. godine stao na ludi kamen. Godinu dana kasnije dobio je sina Brendona, a 1969. ćerku Šenon.
Promene koje su se desile na njegovom ličnom planu, uticale su i na drastičan zaokret u poslu. Potpuno se okrenuo usavršavanju tehnika borbe i promovisanju nove borilačku disciplinu pod nazivom Jeet Kune Do. S obzirom na harizmu koju je posedovao, humor kojim se izražavao i energiju koju je prenosio na druge, Brus Li je uspeo da skrene pažnju na sebe. Među poznatim ličnostima koje je podučavao veštini Jeet Kune Do bili su Steve McQueen, Džejms Koburn, Stirling Silifant, Saj Vajntraub, Ted Ešli, Džo Hajams, Džejms Garner i drugi. Ostaće upamćen i po rečenici: Znanje nije dovoljno, moramo ga primeniti. Volja nije dovoljna, moramo delovati.
Pre nego što je snimio svoja četiri filma: The Big Boss, Fist of Fury, Way of the Dragon i Enter the Dragon, Brus Li je prvu zapaženu ulogu imao u seriji The Green Hornet. Njegov poslednji film bio je prvi na kome su sarađivali po jedna holivudska i azijska filmska kompanija. Brus je prvi heroj koji nije bio bele rase, što je i promenilo način na koji Zapad vidi ljude sa Istoka. Ostvarenje Enter the Dragon postalo je najkomercijalniji snimljen film do tada. Pre njega, Li je kao glavni junak odmeravao snage sa Čakom Norisom, a ta scena predstavlja kultni momenat u svetu akcionih filmova.
- Lee je, kilo po kilo, bio jedan od najjačih ljudi na svetu i sigurno među najbržim – opisao ga je popularni američki glumac i majstora karatea Čak Noris. Kolika je on zvezda bio svedoči i činjenica da postoji između 50 i 100 filmova s njegovim imenom u kojima se on ne pojavljuje, a razlog za to leži u činjenici da njegovo ime prodaje svaki film.
- U svetim knjigama postoje veliki i mali proroci. One velike svi znamo, a Brus Li je jedan od onih malih proroka. Doprineo je da azijska kultura bude dostupna američkom društvu. Tako nešto rade proroci - ističe američki reper Rza, lider sastava Wu-Tang Clan.
Kada se pojavio s njegovim oružjem nunčakama, izgledalo je kao da su u pitanju trikovi kamere. Bio je ispred svog vremena kada je smišljao kako da bude poseban. Od tada se ovo oružje povezuje isključivo s njegovom imenom.
- Bio sam u otvorenom bioskopu u Misuriju, jednom od onih što ima dva ekrana, jedan levo, drugi desno. Gledao sam Fist of Fury, dok je na drugom ekranu bio porno film. Brus Li e je bio toliko dobar da pored njegovog filma porno sadržaj niko nije gledao - reči su američkog glumca i komičara Edija Grifina.
Jednostavnost, ekonomičnost i konkretnost služile su mu da pobedi protivnika pre nego što zadobije ijedan udarac. Radio je sklekove oslanjajući se na dva prsta jedne ruke i patentirao potez koji se naziva Udarac od jednog inča.
- Voda može da teče, curi, žubori ili prsne. Isprazni svoj um, oslobodi svoje telo, budi bez oblika, kao voda – govorio je Li objašnjavajući učenicima kako da ga oponašaju.
Umro je 20. jula 1973. godine od alergijske reakcije na lekove protiv bolova. Taj događaj prouzrokovao je najveće javno okupljanje u istoriji Hongkonga. Sahranjen je u Sijetlu, dok su njegov kovčeg nosili Stiv Mekvin i Džejms Koburn. Život je posvetio usavršavanju i nije imao vremena za skandale, što ga i čini pravim herojem. - Bio je posvećen suprug i roditelj, zanimljiva i duhovita osoba - reči su njegove supruge Linde Li Sedvel. Njegov sin Brendon nastavio je glumačkim stopama, ali je i on pod sumnjivim okolnostima tragično preminuo. Naime, poginuo je u 28. godini tokom snimanja filma The Crow.
Iako je umro 1973. godine, Brus Li je i danas brend. Holivudski rimejk serije The Green Hornet i klasik iz osamdesetih The Last Dragon, samo su neki od projekata koji su inspirisani likom ovog glumca. Ovaj poznati glumac glavni je junak mnogih stripova, reklama i video-igrica. Otvorio je put mnogim današnjim glumcima iz Azije koji promovišu borilačke veštine, među kojima su najpoznatiji Džeki Čen i Džet Li.
Žutu trenerku, kakvu je Brus Li nosio u poslednjem filmu, na sebi je imala i Uma Thurman u Tarantinovom filmu Kill Bill. Statue s njegovim likom podignute su u Kini, Los Anđelesu, Hongkongu i Bosni, gde je izabran kao simbol borbe protiv etničkih podela. Ispred nadgrobne ploče sa njegovim imenom stoji knjiga u kojoj piše: Tvoja inspiracija nas i dalje vodi ka ličnoj slobodi.
Priredio: Stefan Tošović
