Petrovdanske lile — običaj
Vernici srpske pravoslavne crkve danas, 12. jula, slave Svete apostole Petra i Pavla, praznik koji je u narodu poznat kako Petrovdan.
Ovim praznikom se završava Petrovski post. Domaćice spremaju tradicionalnu petrovaču s jabukama, od koje zamiriše cela kuća.
Stari običaj je i da se na ovaj dan pale petrovdanske lile od sušene kore breze ili trešnje, čime se priziva dobro zdravlje stoke i ljudi.
Običaj je nazvan prema predmetima koji se koriste, lilama, bakljama koje obično čine suva kora divlje trešnje pričvršćena na drveni štap, a u nekim krajevima se koriste i stare tkanine. Veruje se da drvo divlje trešnje može da regeneriše koru u toku dve godine.
Vuk Stefanović Karadžić u „Srpskom riječniku“ lile definiše kao „ono što se oguli sa brezove ili trešnjove kore kao hartija. Lila ima u sebi smole i može goreti kao luč“.
Ovaj običaj najviše se vezuje za zapadnu Srbiju.
Mahanjem lilama se tera mrak, nečiste sile, a deca pronalaze poseban doživljaj, stvaraju uspomene i na svoj način obeležavaju veliki praznik.
U prvi sumrak, mladi se okupljaju sa lilama, u centru sela i na većim raskrsnicama, a onda kreće vitlanje lilama iznad glave ili ispred lica, uz pesmu, svi zajedno obilaze selo, njive...
Pošto se u svakoj igri postoji i pobednik, tako i u ovoj, pobeđuje onaj čija je lila imala najveći plamen ili najduže gorela.
Paljenje petrovdanskih lila se nalazi na listi Nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije.
Lile, lile, dogodine bile!