U digestivnom traktu čoveka živi skoro 500 različitih vrsta bakterija koje čine našu crevnu mikrofloru. Ukupno ih je 10 puta više od svih telesnih ćelija koje grade organizam. Možemo da kažemo kako u sebi nosimo jedan zaseban ekosistem koji funkcioniše po nekim svojim pravilima, ali sa kojim smo u neraskidivoj vezi i koji u značajnoj meri utiče na naše zdravlje. Bakterije koje normalno nosimo u svojim crevima uglavnom su prijateljske i organizam ih prepoznaje kao svoje. Zovemo ih još i probiotskim bakterijama, od grčkih reči pro - za i bios - život, dakle neophodne za život. Stičemo ih na samom rođenju i uzimamo od majke kao nešto dragoceno. Njihova osnovna uloga je protektivna i one su prva linija odbrane kada neka patogena bakterija ili virus, izazivači bolesti, dospeju u organizam. Druga uloga im je imunološka. Ako znamo da je 70 odsto našeg imuniteta locirano u crevima, zaključujemo da postoji tesna veza između naših dobrih podstanara i pravilnog razvoja i jačanja imuniteta celog organizma. I na kraju, treća uloga probiotskih bakterija je metabolička jer one učestvuju u varenju i apsorpciji brojnih hranljivih materija.
ANTIBIOTICI NARUŠAVAJU CREVNU FLORU
Crevna mikroflora veoma je podložna spoljnim uticajima i njen kvalitativni i kvantitativni sastav može znatno da varira u zavisnosti od vrste namirnica koje dominiraju u ishrani, opšteg stanja organizma, uzrasta, infekcija, hroničnih bolesti i uzimanja različitih lekova, naročito antibiotika. Antibiotici neselektivno uništavaju, kako loše, tako i dobre, probiotske bakterije u našim crevima. To dovodi do narušavanja efekta barijere, slabljenja imuniteta i promene ravnoteže u digestivnom traktu. Čestom i dugotrajnom primenom antibiotika povećava se mogućnost pojave rezistentnih bakterija (bakterija otpornih na antibiotike) u crevima. U stanju oslabljenog imuniteta te rezistentne bakterije često izazivaju nove infekcije koje mogu dovesti do ozbiljnih poremećaja (dijareja, bolovi u stomaku, ozbiljni kolitisi). Što je korišćeni antibiotik šireg spektra delovanja (ampicilin, amoksicilin, cefalosporini) to je veći rizik za nastanak dijareje. Statistika kaže da čak do 35 odsto pacijenata dobije dijareju uzrokovanu antibioticima. U najvećem riziku su mlađi od 7 i stariji od 65 godina.
KAKO SPREČITI POJAVU DIJAREJE UZROKOVANE ANTIBIOTICIMA?
Jedini način jeste uzimanje dodatnih količina probiotskih bakterija. Ukoliko ih unesemo u odgovarajućem broju, one će neutralisati efekte patogenih sojeva u crevima i omogućiti ponovno uspostavljanje zaštitne barijere. Prilikom odabira probiotskih preparata, treba imati na umu da efikasnost zavisi od probiotskih sojeva koji se u njima nalaze. Najbolje rezultate postižu preparati koji u svom sastavu sadrže kombinaciju probiotske gljivice Saccharomyces boulardii i probiotskih bakterija (laktobacili i bifidobakterije). Kliničkim studijama dokazano je da je upravo ova kombinacija superiorna u sprečavanju dijareja uzrokovanih antibioticima i ublažavanju postojećih simptoma.
KAKO DELUJU PROBIOTICI?
Prva linija odbrane je probiotska gljivica S. boulardii koja deluje u lumenu creva i ima fantastičnu osobinu da za svoju površinu vezuje patogene bakterije i njihove toksine i na taj način pospešuje njihovo izbacivanje iz organizma. Ova probiotska gljivica deluje na najčešće uzročnike dijareja izazvanih antibioticima kao što su Escherichia coli i Clostridium difficile, a sama je potpuno rezistentna na antibiotike, što je od ključnog značaja za efikasnost.
Drugu liniju odbrane predstavljaju probiotske bakterije - laktobacili i bifidobakterije. Oni su normalni stanovnici naše crevne flore koji vezivanjem za crevni epitel obnavljaju barijeru narušenu antibioticima. Na taj način sprečavaju prodor patogenih bakterija u organizam i ponovo uspostavljaju sve regulatorne mehanizme da zaustave dijareju i prateće tegobe nastale upotrebom antibiotika.
Mr ph. Nenad Milivojević
