DA LI RECI DA ILI NE AMINOCENTEZI? Ovo su ključna pitanja o invazivnom postupku, koja mame zanimanju

Pretraga za koju se odlučuju mnoge trudnice jeste amniocenteza. Radi se o invazivnom postupku pomoću kojeg budući roditelji mogu saznati brojne podatke o bebi, njenim genima i stanju.

 

O tome šta je tačno amniocenteza, kako se sprovodi i koje su moguće posledice, govori ginekolog dr. sc. Jasenka Grujić.

 

ŠTA JE AMNIOCENTEZA? ZAŠTO SE I KADA SPROVODI?

 

Amniocenteza je invazivni postupak kojim se punkcijom plodove vode dobijaju stanice ploda koje se mogu analizirati, a to je ujedno i najstariji i najčešći invazivni postupak kojima se utvrđuju, najčešće, kromosomske bolesti ploda (Downov, Edwardsov, Patauov, Turnerov ili Klinefelterov sindrom).

 

Takva, rana amniocenteza obavlja se između 15. i 20. (kod nas najčešće do 18.) nedelje trudnoće.

Amniocenteza se može vršiti tokom cele kasnije trudnoće, ali zbog drugih indikacija (ispitivanje plućne zrelosti ploda, u slučaju Rh-imunizacije, kongenitalnih infekcija). Amniocenteza se može obaviti i pre 15. nedelje trudnoće, ali se tada povezuje s većim brojem komplikacija.

 

KAKO IZGLEDA POSTUPAK AMNIOCENTEZE?

 

Amniocenteza se danas uobičajeno radi uz navođenje ultrazvukom.

Nakon dezinfekcije kože trudnice iglom se punktira maternica zaobilazeći posteljicu i plod.

Nelagoda koju trudnica oseća ne zahteva lokalnu anesteziju.

Potrebno je izvući oko 20 ml plodove vode, koja se zatim šalje na analizu stanica fetusa koje se nalaze u plodovoj vodi. Zahvat se radi nakon genetičkog savetovanja.

 

Nastavak na sledećoj strani!

 

 

KOME SE PREPORUČUJE ODLAZAK NA AMNIOCENTEZU, A KOME NE? POSTOJE LI SITUACIJE U KOJIMA JE POSTUPAK OBVEZAN?

 

Razlozi (indikacije) za amniocentezu najčešće su dob majke (35-37 godina), kromosomske bolesti u porodici, abnormalnosti kromosoma ploda u prethodnoj trudnoći, promene (u strukturi ili broju) kromosoma roditelja, abnormalnosti ploda otkrivene ultrazvukom, zastoj u rastu ploda, smanjena ili povećana količina plodove vode, neinvazivni prenatalni testovi visokog rizika (konvencionalni, dakle kombinirani test u prvom tromjesečju, biokemijski probir drugoga tromjesečja), ali i pozitivni nalaz neinvazivnih prenatalnih testova (NIPT) kojima se analizira slobodni DNK ploda, i to samo ukoliko trudnica želi prekinuti trudnoću, i mnoge druge indikacije.

 

Nijedna trudnica nije obvezna prihvatiti savet lekara o amniocentezi. Mora se poštovati  pristanak, dakle trudnica mora biti detaljno obaveštena o razlozima, proceduri i komplikacijama.

 

POSTOJI LI VRIJEME OPORAVKA NAKON AMNIOCENTEZE?

 

Postupak se najčešće vrši ambulantno, nekoliko dana poštede od većih napora je dobrodošlo, a to jasno vredi za trudnice bez komplikacija, bilo tokom ili nakon zahvata.

 

KOJE SU MOGUĆE KOMPLIKACIJE NAKON POSTUPKA AMNIOCENTEZE I KOLIKO SE ČESTO DOGAĐAJU?

 

Učestalost spontanih pobačaja nakon amniocenteze je 0,5 – 1 posto, neka istraživanja ukazuju i na manji rizik. To zavisi i o iskustvu onoga koji zahvat obavlja, ali i o telesnoj masi trudnice (indeks telesne mase > 40 kg/m2) ili ou slučaju blizanačke trudnoće, stanju ploda, položaju posteljice i naročito prethodnim infekcijama.

 

Moguće je oticanje plodove vode nakon zahvata, sukrvica u jedan do dva posto trudnica. Povrede fetusa vrlo su retke, jasno ako se postupak vrši uz ultrazvučni nadzor.

 

KOLIKO SE DUGO ČEKAJU REZULTATI?

 

Rezultat pretrage dobiva se najčešće za dve do tri nedelje, a nove PCR metode mogu unutar 24 sata u 99 posto slučajeva isključiti najčešće tražene abnormalnosti kromosoma (trisomije 21, 13 i 18 te nepravilnosti polnih kromosoma).